Dożywotnia służebność mieszkania a zachowek
Zachowek służy ochronie interesów majątkowych najbliższych członków rodziny spadkodawcy. Niezależnie od woli spadkodawcy instytucja zachowku zapewnia im możliwość sądowego dochodzenia kwoty pieniężnej, która odpowiada ułamkowi wartości ich udziału w spadku, który by im przypadał, gdyby dziedziczyli ustawowo, gdyby nie było testamentu czy darowizn.
W polskich realiach często się zdarza, że spadkodawcy za życia dokonują darowizny mieszkania czy domu na rzecz najbliższych członków rodziny. W akcie darowizny chcą jednak zagwarantować sobie prawo do korzystania z lokalu, aż do swojej śmierci. To “zagwarantowanie” przybiera różne formy prawne, na przykład służebności mieszkania.
W prawie przyjmuje się, że obciążenie takiej darowizny prawem służebności mieszkania, pomniejsza wartość darowizny, a tym samym pomniejsza kwotę zachowku.
Nie w każdej jednak sprawie spadkowej pomniejszenie takie znajdzie zastosowanie. Ustalenie czy i w jakiej wysokości, oraz na jakiej podstawie roszczenie z tytułu zachowku można obniżyć, w stosunku do wartości poczynionej darowizny, wymaga analizy stanu sprawy, zbadania okoliczności dokonania darowizny oraz powstania stosunku służebności. W związku z tym konieczna może okazać się pomoc profesjonalisty z zakresu prawa spadkowego.