Ustalanie kontaktów z dzieckiem wchodzi w rachubę wówczas, gdy dziecko nie ma jeszcze 18 lat i rodzice nie mieszkają razem. Granica wieku to oczywista kwestia, z chwilą ukończenia 18 lat wygasa władza rodzicielska i dziecko staje się osobą pełnoletnią, która sama decyduje, jak i z którym z rodziców kontakty utrzymywać. W tym miejscu warto zwrócić uwagę, że jeżeli mamy potrzebę regulować kontakty np. z 17 latkiem może okazać się, że nie ma to sensu w perspektywie bliskiej pełnoletniości. W tym artykule zajmiemy się tylko kwestią procedury czy też sposobu ustalania kontaktów z dzieckiem. Kwestia samego prawa rodzica do kontaktów z dzieckiem to temat na osobny artykuł.
Rodzice sami ustalają kontakty z dzieckiem
Brak wspólnego zamieszkiwania rodziców, to powód regulacji kontaktów w sytuacji trwałego rozpadu związku konkubenckiego czy małżeńskiego. Zasadą jest, że to rodzice samodzielnie ustalają harmonogram kontaktów z dzieckiem. Takie ustalenie może mieć charakter nieformalnego porozumienia, zapisanego kalendarza, albo odbywać się spontanicznie w zależności od potrzeb i sytuacji. Ustalenie kontaktów może mieć wyższą formę poprzez stworzenie przez rodziców pisemnego porozumienia, które obejmuje kontakty w dni powszednie, weekendy, święta, ferie, wakacje itd.. Każde takie porozumienie jest dobre, jeżeli rodzice je przestrzegają. Z doświadczenia jako adwokat powiem, że nie ma takiego porozumienia, które sprawdzi się w każdej sytuacji dlatego warto, aby rodzice mieli tego świadomość, i od początku dali sobie margines na drobne odstępstwa, które mogą zdarzyć się wyjątkowo. Porozumienia między rodzicami sprawdzają się tak długo, jak rodzice szanują zasady tych porozumień i wyjątki od nich. Osobiście zachęcam do stosowania tego typu porozumień i szukania kompromisów bez sądu. Zatem w sytuacji, gdy pomiędzy rodzicami jest porozumienie, mogą oni te kontakty regulować sami-bez sądu. Gdy jednak dochodzi do naruszeń tego porozumienia albo w ogóle nie można się porozumieć, jest konflikt, nie ma kontaktu z drugim rodzicem (jest nieobecny) wówczas konieczne jest uregulowanie sądowe.
Sąd ustala kontakty z dzieckiem
Sąd ustala kontakty z dzieckiem, kiedy rodzice nie mogą się w tej kwestii porozumieć, albo strony nie honorują własnych ustaleń. Jeżeli rodzice spierają się tylko o kwestie kontaktów z dzieckiem, to sprawę prowadzi sąd rejonowy na wniosek jednego z rodziców. Jeżeli rodzice tworzą małżeństwo, i poza konfliktem na gruncie kontaktów z dzieckiem dochodzi także do rozpadu związku, wówczas sąd reguluje kontakty w sprawie o rozwód. O tym postępowaniu przepytacie Państwo w innych moich artykułach. Wracając do sądowego uregulowania kontaktów, to ma ono pewną istotną zaletę, że w ten sposób uregulowane kontakty stanowią pewną ramę, która rodzicowi daje pewność, kiedy może po dziecko przyjść, czy pewność na kiedy ma się przygotować, że drugi rodzic przyjdzie dziecko odebrać. W sposób oczywisty pozwala to po prostu zorganizować życie, zamiast być ciągle zaskakiwanym zmianą decyzji drugiego rodzica. Sądowa regulacja kontaktów ma jeszcze jeden istotny plus, którego nie ma nawet najbardziej formalne porozumienie rodziców – choćby zawarte u notariusza. W razie problemów z realizacją kontaktów sąd może zagrozić ubraniem karą pieniężną za nierealizowanie tych kontaktów. W przypadku dalszych naruszeń ,sąd może zasądzić określoną kwotę pieniężną, za nierealizowani kontaktów. Taka możliwość istnieje, gdy kontakty było orzeczone postanowieniem, lub wyrokiem sądu, ugodą sądową, albo ugodą zawartą przed mediatorem.
Jeśli chcą Państwo dowiedzieć się więcej, zapraszam na konsultację.
W tym miejscu dodam kilka słów o mediacji. W internecie przeczytacie Państwo o tym, jaka to jest cudowna metoda rozwiązywania sporów. Nie jest. Mediacja ma swoje dobre i złe strony. Dobre to oczywiście szybkość i taniość, i to jest ok. Trzeba jednak mieć świadomość, że mediacja to ugoda to ustępstwa, pewien kompromis. Jeśli my jesteśmy gotowi na ustępstwa i partner również, to mediacja będzie dobrym sposobem załatwienia sprawy. Jeżeli jednak w toku mediacji mamy zgodzić się na ustępstwa idące zbyt daleko, to po prostu nie ma sensu. Mediacja jest dobrowolna – zawsze. Nie ma sensu w mediacji rezygnować ze swoich istotnych praw tylko dlatego, żeby mediacja się odbyła, skoro przed sądem możemy uzyskać pełną ochronę naszych praw. Ugoda zawarta przed mediatorem może stanowić podstawę do orzeczenie przez sąd kary pieniężnej za nie realizację kontaktów, ale taka ugoda musi być jednoznacznie, precyzyjnie sformułowana. Jeśli tak nie jest to sąd nie zasadzi skoro do końca nie było wiadomo czy w danej sytuacji rodzic miał obowiązek, czy jednak nie miał, albo pod pewnymi warunkami, których nie da się udowodnić. Dlatego kwestia samego zredagowania ugody jest bardzo ważna.
Postępowanie przed sądem
Wniosek o uregulowanie kontaktów przed sądem powinien zawierać dokładne określenie tego, w jaki sposób chcemy te kontakty uregulować. Na przykład co drugi weekend miesiąca od piątku od g. 15:00 do niedzieli do g. 18:00 z obowiązkiem odwiezienia dziecka do miejsca pobytu. Zasadniczo chodzi o to, aby precyzyjnie wskazywać dni i godziny tak, aby było to precyzyjne i nie pozostawiało pola do różnych interpretacji. Innymi słowy powinno być jednoznaczne. Na podobnej zasadzie powinniśmy uregulować kwestie wakacji letnich i ferii, świąt Bożego Narodzenia czy Wielkanocy. Na przykład pierwszy tydzień wakacji letnich od poniedziałku od g. 10:00 do niedzieli do g. 18:00., albo w lata parzyste w dniach od 24 grudnia od g. 10:00 do 26 grudnia do g. 15:00. W zakresie regulacji kontaktów możliwości jest bardzo wiele. Można uwzględnić też takie okazje jak urodziny dziecka, dzień ojca, czy dzień matki, majówkę itp. W zależności od relacji pomiędzy stronami i problemów w sprawie trzeba będzie we wniosku przedstawić odpowiednie twierdzenia i dowody. Sąd będzie chciał wiedzieć z jakich powodów rodzice nie byli w stanie porozumieć się i dlaczego sąd miałby uwzględnić wniosek w całości. W tm postępowaniu tak jak w innych może zajść potrzeba zgłoszenie dowodów ze świadków na okoliczność utrudniania kontaktów, czy nieprawidłowego zajmowania się dzieckiem w czasie kontaktów. Można też złożyć korespondencję mailową albo sms na okoliczność, że rodzic robi problemy albo odmawia kontaktów z dzieckiem.
Alienacja rodzicielska
Niestety dosyć często zdarza się, że jeden rodzic w ogóle odmawia drugiemu rodzicowi kontaktów z dzieckiem, albo pozwala na nie w tak małym zakresie czasu, że praktycznie te kontakty nie odbywają się. Wówczas mówimy o alienacji rodzicielskiej, czyli złośliwym uniemożliwianiu rodzicowi kontaktu ze swoim dzieckiem. Przyczyną takich sytuacji najczęściej jest konflikt pomiędzy rodzicami, ale bardzo często dochodzi do tego na skutek błędnego rozumienia przez rodzica alienującego swojej roli, oraz prawa dziecka do kontaktu z obojgiem rodziców. Brak kontaktów z dzieckiem to brak wzajemnych relacji i poczucia więzi z dzieckiem. W takiej sytuacji konieczna jest konsultacja z adwokatem doświadczonym w tego typu sprawach, który wyjaśni sytuację, zbierze dowody i przygotuje do tego, żeby wywalczyć w sądzie możliwość kontaktów z dzieckiem. Rodzice alienujący zazwyczaj są dobrze przygotowani i wykorzystują każdą okazję, aby przekonywać sąd, że drugi rodzić stanowi zagrożenie dla dziecka albo, że “dziecko nie chce widzieć się” z tatą czy mamą. W tego typu sprawach postępowanie zazwyczaj jest trudniejsze i wymaga większej ilości dowodów do przeprowadzenia, żeby odeprzeć bezpodstawne zarzuty. Posiadam szerokie doświadczenie w tego typu sprawach – zapraszam do kontaktu.
Forma kontaktów z dzieckiem
Tradycyjną formą kontaktów są spotkania osobiste. Sposob w jaki się one odbywają zależy od wielu czynników. Jednym z ważniejszych czynników jest wiek dziecka. Mniejsze dziecko będzie bardziej przeżywało rozstanie z rodzicem pierwszoplanownym, dziecko trochę starsze już nie. Powyższe przekłada się na orzeczenie o tym, czy kontakty będą musiały odbywać się w obecności drugiego rodzica, czy też nie. O tym, jak będą wyglądały kontaktu osobiste decydują też warunki lokalowe rodzice, który domaga się przyznania mu kontaktów. Sąd będzie sprawdzał, czy w mieszkaniu tego rodzica są odpowiednie warunki do nauki i wypoczynku. Określone zostanie też to czy dziecko może u rodzica zostawać na noc i kto będzie przywoził i odwoził dziecko do jego zwykłego miejsca pobytu, a co za tym idzie kto będzie ponosił tego koszt. Jeśli jest taka wola i potrzeba sąd może uregulować kontakty również w formie elektronicznej poprzez określenia czasu rozmów telefonicznych czy wideo. Warto dodać, że uprawnionymi do kontaktów z dzieckiem są nie tylko rodzice, ale też np. dziadkowie.
Zabezpieczenie kontaktów z dzieckiem
Jeżeli mamy do czynienia z alienacją rodzicielską, albo po prostu utrudnianie kontaktów powoduje istotne zmiany w relacjach, przydatne może być złożenie wniosku o wydanie przez sąd postanowienia o zabezpieczeniu kontaktów na czas trwania postępowania sądowego. Jeżeli zostaną spełnione przesłanki sąd wstępnie ureguluje kontakty, tak aby temu rodzicowi i dziecku udzielić ochrony prawnej. Sąd będzie bazował na niepełnym materiale dowodowym to znaczy takim, jaki został przedłożony do wniosku i odpowiedzi na wniosek od strony przeciwnej. Złożenie wniosku o zabezpieczenie to często dobry sposób, na to aby nie stracić kontaktu z dzieckiem w czasie trwania sprawy. Co do zasady bowiem sąd orzeka o uregulowaniu kontaktów w orzeczeniu kończącym postępowanie, które może zostać wydane po wielu miesiącach.
Jeśli chcą Państwo dowiedzieć się więcej, zapraszam na konsultację.