Rozwód to rozpad więzi emocjonalnych, fizycznych i gospodarczych, który jest już trwały. Separacja to ten sam rozpad tych samych więzi, tylko, że nie jest jeszcze trwały. Ta różnica w trwałości rozpadu związku ma swoje istotne konsekwencje.
Rozwód i separacja – podobieństwa
Jeśli chodzi o podstawy orzekania to w obu przypadkach (rozwodu i separacji) jest to wskazany wyżej rozpad więzi. W obu przypadkach orzeczenie powoduje ustanie wspólności majątkowej małżeńskiej. W obu przypadkach przeszkodą do orzeczenia rozwodu i separacji jest sytuacji, w której na skutek tego orzeczenie miałoby dojść do istotnego naruszenia dobra małoletnich dzieci, oraz gdy w konkretnych okolicznościach domaganie się rozwodu albo separacji byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. W obu typach postępowania powołujemy te same okoliczności i dowody.
W obu sprawach obowiązuje zasada, że sąd orzeka o winie przy rozwodzie i winie przy separacji na wniosek małżonków. Stąd, jeżeli w toku postępowania oboje małżonkowie nie wyrażą zgodnie woli orzekania bez winy (to jest ten wspólny wniosek małżonków), to sąd orzeknie, który z małżonków ponosi winę za rozwód/separację. Kryteria winy są takie same dla obu postępowań. Obowiązuje także odwrotna zasada w obu postępowaniach, to znaczy, że jeżeli odstąpiono od orzekania o winie, to znaczy, że żadna ze stron nie ponosi winy rozkładu pożycia.
Skutki orzeczenia o winie są takie same w sprawie o rozwód i separację i dotyczą one przede wszystkim kwestii alimentów pomiędzy małżonkami. W obu przypadkach zastosowanie mają te samy zasady ustalania wysokości alimentów między małżonkami opisane w art. 60 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. O alimentach na dzieci przeczytacie Państwo niżej.
Jeśli chcą Państwo dowiedzieć się więcej, zapraszam na konsultację.
W obu typach postępowania, sąd na tych samych podstawach z urzędu rozstrzyga także o władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi, o kontaktach z dzieckiem rodzica, u którego nie ma stałego miejsca pobytu, o wysokości, w jakiej każde z małżonków jest obowiązane do ponoszenie ponoszenie utrzymania i wychowania dziecka (alimenty), o sposobie korzystanie ze wspólnie zajmowanego mieszkania. Sąd może orzec również o roszczeniach dodatkowych określonych w art. 58 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (eksmisja małżonka, podział majątku). Jeżeli strony przygotowały porozumienie co do władzy rodzicielskiej i kontaktów z dzieckiem, w obu postępowaniach sąd weźmie je pod uwagę.
W zakresie ustroju majątkowego małżeńskiego, to jeśli do tej pory obowiązywał ustrój wspólności ustawowej małżeńskiej, to orzeczenie rozwodu albo separacji powoduje ustanie wspólności majątkowej małżeńskiej. Trzeba tu jeszcze wspomnieć o skutkach w zakresie prawa spadkowego. Orzeczenie rozwodu powoduje, że byli małżonkowie nie dziedziczą po sobie, ale małżonkowie w separacji również po sobie nie dziedziczą (art. 935 (1) Kodeksu cywilnego). Należy również pamiętać o art. 940 k.c. zgodnie z którym,małżonek spadkodawcy jest wyłączony od dziedziczenia ustawowego wtedy, gdy spadkodawca przed śmiercią wystąpił o orzeczenie rozwodu lub separacji z winy małżonka, a żądanie to było uzasadnione. Postępowanie sądowe musi być w toku w chwili otwarcia spadku.
Kiedy separacja a kiedy rozwód
Według ustawodawcy separacja wtedy, kiedy doszło do rozpadu pożycia, ale jest jeszcze szansa na powrót do małżeństwa. Umożliwia to procedura zniesienia separacji i pozostawienie obowiązku dochowania wierności. Można powiedzieć, że separacja to taki okres przejściowy, w którym strony zdecydują czy po kryzysie jest możliwy powrót do związku. Z założenia o separację wnosi się wówczas, gdy rozpad małżeństwa nastąpił w krótkim czasie przed złożeniem wsioku o separację. Jeżeli sytuacja rozpadu związku jest już trwała, na przykład trwa kilka lat wówczas możemy powiedzieć, że związek nie funkcjonuje i należałoby zadać sobie pytanie czy istnieje jeszcze możliwość jego odbudowania, czy którakolwiek ze stron ma taką wolę. Jeżeli widzimy, że nie ma ani woli, ani możliwości właściwym rozwiązaniem jest rozwód. Z uwagi na to, że jest to życiowa sprawa taka decyzja powinna być przemyślana, omówiona z adwokatem.
Obowiązki rodzicielskie
Bez względu na to, czy dojdzie do orzeczenia separacji czy rozwodu obowiązki względem dzieci pozostają takie same. Sąd będzie decydował o tym, komu powierzyć władzę rodzicielską nad małoletnimi dziećmi, czy powierzyć ją obojgu rodzicom, ograniczyć czy powierzyć tylko jednemu z nich. O tych aspektach przeczytacie Państwo więcej w moim artykule na blogu pt.: Ograniczenie władzy rodzicielskiej czy też Jakie pytania zadaje sąd na sprawie o pozbawienie władzy rodzicielskiej. Sąd będzie decydował również o kontaktach z dziećmi i o wysokości alimentów na dzieci.
Separacja a obowiązek alimentacyjny
Separacja w żaden sposób nie wpływa na istnienie obowiązku alimentacyjnego. Tak samo jak rozwód. Sąd w toku postępowania ustala jakie są potrzeby uprawnionych dzieci oraz możliwości majątkowe rodziców i na tej podstawie określa wysokość alimentów. Choć wydaje się, że separacja to “prosta sprawa”, że przecież to jeszcze nie rozwód, to jednak w tym postępowaniu sąd orzeka o wszystkich tych samych kwestiach co przy rozwodzie (władza rodzicielska, kontakty, alimenty, wina, ewentualnie podział majątku i eksmisja). Warto się do tego przygotować i skonsultować to z adwokatem – zapraszam na poradę. To wszystko ma znaczenie ponieważ w ewentualnej późniejszej sprawie o rozwód, czy tylko zmianę orzeczenia o alimentach na dziecko, sąd dołącza akta poprzedniej sprawy – czyli naszej sprawy o separację. W ten sposób to co pisaliśmy, o co wnosiliśmy w sprawie o separację będzie badane także w kolejnych sprawach.